Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd"> φυσικη ιστορια: Απριλίου 2009

φυσικη ιστορια

Πέμπτη, Απριλίου 30, 2009

μαγιοξυλο...




Tο μαγιόξυλο

Tην Πρωτομαγιά σε πολλά μέρη συνηθίζεται το κύλισμα γυναικών και κοριτσιών πάνω στη χλόη, το ζώσιμο της μέσης με λυγαριά κ.ά., και ο εναγκαλισμός χονδρών δένδρων.
Στη Μεσημβρία οι γυναίκες την πρωτομαγιά έβγαιναν παρέες - παρέες... και χορεύανε, τραγουδούσανε κ' ένα τραγούδι -Καλόγερε τ' αδράχτια σου αλλα και άλλα τραγούδια, που λέγανε και τις αποκριές... Είχανε και μια βηλάρα (φαλλό) καμωμένη απο ξύλο, την οποία στολίζανε με πρασινάδες και με λουλούδια και την περνούσε η μια στην άλλη και την λέγανε Μάιο.
Στην Κοζάνη κόβουν λυγαριά και την τυλίγουν στη μέση, γιά να γίνουν ευλύγιστοι, αγκαλιάζουν χονδρά δένδρα, γιά να παχύνουν και να ζήσουν, σαν κι εκείνα, πολλά χρόνια. Αλλού, τα παιδιά ή και άνδρες γυρνούν την Πρωτομαγιά από σπίτι σε σπίτι κρατώντας το «μαγιόξυλο», κλαδί από κυπαρίσσι ή άλλο δένδρο, ή περιφέρουν το «Mαγιόπουλο», άνδρα ή παιδί στολισμένο με άνθη.
Στην Πάργα γύριζαν τα σπίτια και τραγουδούσαν το τραγούδι του Μαΐου, στεφανωμένα με λουλούδια και κρατώντας στα χέρια τους μεγάλους κλώνους πορτοκαλιάς ή νεραντζιάς, γεμάτους άνθη.

Tης Πεντηκοστής στη Θράκη καθένας πάει στην εκκλησιά μ' ένα κλωνί καρυδιά στο χέρι, για να το βάλει να γονατίσει πάνω του.
Είναι η μέρα που περνάνε οι ψυχές της Τρίχας το Γιοφύρ' κι όσες είναι καθαρές
μπαίνουνε στον παράδεισο, αλλιώς πέφτουνε μέσα στην κόλαση.

Οι «Μάηδες» επίσης που έχουν πάρει το όνομα τους από τον πιο λουλουδιασμένο μήνα της άνοιξης, το Μάιο, είναι ένα πηλιορείτικο χορευτομιμητικό έθιμο από τα πιο γνωστά και γραφικά της ελληνικής Πρωτομαγιάς.

Πολλά από τα δρώμενα του εθίμου αυτού παραπέμπουν στους πανάρχαιους Διονυσιακούς μύθους και τη λατρεία της φύσης κατά την αρχαιότητα.

Πρωταγωνιστής είναι ο Μάης με το σώμα του σκεπασμένο με κισσούς και πολλά λουλούδια της εποχής και το λουλούδινο στεφάνι στο κεφαλι.
Στο χέρι του κρατάει το μαγιόξυλο σύμβολο της ανανέωσης της φύσης και της ζωής.

Κατά τη διάρκεια της γιορτής της Πρωτομαγιάς ένας νέος θαυμάζει την ομορφιά μιας νεαρής αλλά παντρεμένης γυναίκας και πέφτει νεκρός από το χέρι του συζύγου της.
Τότε ο Μάης με το θαυματουργό «μαγιόξυλο» του ακουμπά τον νέο και τον ανασταίνει.
Η ανάσταση αυτή συμβολίζει την ανανέωση που είναι φανερή αυτή την εποχή.

Ανανεωθείτε λοιπόν!
και του χρόνου :-)
posted by Εύα at 11:24 π.μ. 5 comments

Τρίτη, Απριλίου 07, 2009

λαζαρος...

οι εξελιξεις με προσπερνουν κι οι μερες τρεχουν...μεγαλη βδομαδα ξεκινα...να λοιπον κι η 1η μερα της...γιατι για μενα αυτη ειναι η 1η μερα της....το το Σαββατο του Λαζαρου...
Το "Λαζαροσάββατο", το Σάββατο δηλαδή πριν από τη Μεγάλη Βδομάδα, ο λαός γιορτάζει την πρώτη Λαμπρή, την "Έγερση" του φίλου του Χριστού, του "αγέλαστου" Λάζαρου. Ο φόβος και ο τρόμος για όσα γνώρισε στον άλλο κόσμο άφησαν τόσο βαθιά σημάδια στην ψυχή του Λάζαρου που, λέει η παράδοση, μετά την Ανάσταση του δε γέλασε παρά μόνο μια φορά. Είδε κάποιον χωρικό στο παζάρι να κλέβει μια στάμνα και να φεύγει κρυφά. "Βρε τον ταλαίπωρο, είπε. Για ιδές τον πώς φεύγει με το κλεμμένο σταμνί. Ξεχνάει ότι κι αυτός είναι ένα κομμάτι χώμα, όπως και το σταμνί. Το 'να χώμα κλέβει τ' άλλο. Μα δεν είναι να γελούν οι πικραμένοι;" και χαμογέλασε.

Στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας για να απεικονίσουν την Ανάσταση του Λάζαρου, να συμβολίσουν δηλαδή τη Νίκη του Χριστού απέναντι στο θάνατο, αλλά παράλληλα και για να υποδηλώσουν την ανάσταση της φύσης, έφτιαχναν ένα ομοίωμα του Λάζαρου. Την παραμονή της γιορτής ή, σε πολλά μέρη, ανήμερα την "πρώτη Λαμπρή", τα παιδιά, κρατώντας το "Λάζαρο", έκαναν τους αγερμούς τους. Γύριζαν στα σπίτια και τραγουδούσαν τα "λαζαρικά", για να διηγηθούν την ιστορία του αναστημένου φίλου του Χριστού και να πουν παινέματα στους νοικοκυραίους. Στην Ήπειρο μάλιστα, στις κτηνοτροφικές περιοχές, χτύπαγαν ταυτόχρονα και μεγαλοκούδουνα.

"Πες μας Λάζαρε τι είδες

εις τον Άδη που επήγες.

Είδα φόβους, είδα τρόμους,

είδα βάσανα και πόνους,

δώστε μου λίγο νεράκι

να ξεπλύνω το φαρμάκι,

της καρδούλας μου το λέω

και μοιρολογώ και κλαίω.

Του χρόνου πάλι να 'ρθουμε,

με υγεία να σας βρούμε,

και ο νοικοκύρης του σπιτιού

χρόνια πολλά να ζήσει,

να ζήσει χρόνια εκατό

και να τα ξεπεράσει."

Τα "λαζαρικά" από τόπο σε τόπο έχουν πολλές παραλλαγές.

Στη Στερεά Ελλάδα, τη Μακεδονία και τη Θράκη στο έθιμο έπαιρναν μέρος μόνο κορίτσια, οι "Λαζαρίνες" ή "Λαζαρίτσες", έτσι εύρισκαν την ευκαιρία να γίνουν γνωστές και σαν υποψήφιες νύφες. Για "Λάζαρο" βαστούσαν έναν ξύλινο κόπανο για τα ρούχα, τυλιγμένο με παρδαλά κομμάτια από πανιά, ίδιο μωρό. Σε άλλα μέρη πάλι έντυναν με χτυπητά πολύχρωμα υφάσματα μια ρόκα, μια κούκλα, έναν καλαμένιο σταυρό και τα στόλιζαν με κορδέλες και λουλούδια. Στη Σκύρο έπαιρναν την τρυπητή κουτάλα, "τη σιδεροχουλιάρα". Έβαζαν σε κάθε τρύπα και από ένα άσπροπούλι -άσπρη μαργαρίτα- ένα κόκκινο γαρίφαλο για στόμα και σχημάτιζαν το πρόσωπο. Έδεναν σταυρωτά πάνω στην κουτάλα ένα ξύλο, για να κάνουν τα χέρια, της φορούσαν και ένα πουκαμισάκι ή ένα μωρουδίστικο ρούχο και ο "Λάζαρος" ήταν έτοιμος.

Γύριζαν τα παιδιά από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας και οι νοικοκυρές τους έδιναν αυγά, λεφτά ή ό,τι άλλο είχαν. Πάντα όλοι κάτι έβρισκαν να δώσουν. Κι όταν θέλαν για κάποιον να πούνε πως ήταν τσιγκούνης έλεγαν: "Ποτέ του αυγό δεν έδωσε, ούτε τ' αγίου Λαζάρου!" Στα Τρίκαλα τα αυγά που συγκέντρωναν οι Λαζαρίνες, οι μητέρες τους τα έβαφαν κόκκινα και τα κρατούσαν σε ξεχωριστό μέρος. Όταν ήθελαν να περιποιηθούν έναν επισκέπτη από αυτά τα αυγά του έδιναν, του Λαζάρου.

Σε μερικά μέρη τη θέση του "Λάζαρου" έπαιρνε ένα καλάθι στολισμένο με λουλούδια και με πολύχρωμες κορδέλες. Στην Κρήτη έκαναν έναν ξύλινο σταυρό και τον στόλιζαν με ορμαθούς από λεμονανθούς και αγριόχορτα με κόκκινα λουλούδια, τις μαχαιρίτσες. Στην Κύπρο συναντάμε το έθιμο της αναπαράστασης, στην αρχαιότερη μορφή του. Ο θεός πεθαίνει στην ακμή της νιότης του και αμέσως ανασταίνεται, όπως ο Άδωνης στους αρχαίους Έλληνες. Έντυναν ένα παιδί με κίτρινα λουλούδια, έτσι ώστε ούτε το πρόσωπο του δε φαινόταν. Σε κάθε σπίτι που πήγαιναν, όταν άρχιζαν τα άλλα παιδιά να τραγουδούν, ξάπλωνε και υποκρινόταν το νεκρό, όταν όμως έλεγαν το "Λάζαρε δεύρο έξω" σηκωνόταν.

Το ίδιο έθιμο συναντάμε και στην Κω. Το παιδί που αναπαριστούσε το Λάζαρο, τυλιγμένο σε ένα σεντόνι, ήταν και αυτό στολισμένο με κίτρινα λουλούδια. Αμοιβή της παρέας για την αναπαράσταση τα αυγά για το δάσκαλο. Τα πιο μεγάλα παιδιά, οι "πρωτόσχολοι", έπαιρναν την εικόνα του Λάζαρου, την έβαζαν πάνω σε μια ειδική κατασκευή που στόλιζαν με δεντρολίβανο -ήταν, λέει, η Βηθανία, η πατρίδα του- και γύριζαν στις στάνες. Οι βοσκοί τους φίλευαν αυγά, τυριά και μυζήθρες για τις λαμπρόπιτες.

Για την ψυχή του Λάζαρου οι γυναίκες ζύμωναν ανήμερα το πρωί ειδικά κουλούρια, τους "λαζάρηδες", τα "λαζαρούδια" ή και "λαζαράκια". "Λάζαρο δεν πλάσεις, ψωμί δεν θα χορτάσεις" έλεγαν, μια και ο αναστημένος φίλος του Χριστού πίστευαν πως είχε παραγγείλει: "Όποιος ζυμώσει και δε με πλάσει, το φαρμάκι μου να πάρει..."

Στα "λαζαράκια" έδιναν το σχήμα ανθρώπου σπαργανωμένου, όπως ακριβώς παριστάνεται ο Λάζαρος στις εικόνες. Όσα παιδιά είχε η οικογένεια τόσους "λαζάρηδες" έπλαθαν και στη θέση των ματιών έβαζαν δυο γαρίφαλα. Στην Κω οι αρραβωνιασμένες θα έφτιαχναν ένα λαζαράκι σε μέγεθος μικρού παιδιού, γεμισμένο με χίλια δυο καλούδια και κεντημένο σχεδόν σαν τις κουλούρες του γάμου, για να το στείλουν στο γαμπρό. Τα "λαζαρούδια" πολλές νοικοκυρές τα γέμιζαν με αλεσμένα καρύδια, αμύγδαλα, σύκα, σταφίδες, μέλι, πρόσθεταν πολλά μυρωδικά και τα παιδιά ξετρελλαίνονταν να τα τρώνε ζεστά.


Λαζαράκια


Υλικά
1 κιλό αλεύρι, 1 φακελάκι ξερή μαγιά, 1 φλιτζάνι γάλα ζεστό, περίπου 150 γρ. ζάχαρη, 1 κουταλιά κανέλα, 1 κουταλάκι αλάτι, λίγο γλυκάνισο, 2 φλιτζάνια χλιαρό νερό, περίπου 3 κουταλιές λάδι, καρύδια ολόκληρα για το πλάσιμο

Εκτέλεση: Ετοιμάζουμε το προζύμι από το προηγούμενο βράδυ, διαλύοντας τη μαγιά σε λίγο χλιαρό νερό και το ανακατεύουμε με ενάμισι φλιτζάνι αλεύρι. Το αφήνουμε σκεπασμένο. Κοσκινίζουμε το αλεύρι και το βάζουμε σε μία λεκάνη. Κάνουμε μία λακκούβα στη μέση και ρίχνουμε όλα τα υλικά μαζί με το προζύμι. Ζυμώνουμε έως ότου γίνει η ζύμη μαλακή, αφράτη και δίχως να κολλάει. Παίρνουμε μικρά κομμάτια ζύμης και τα πλάθουμε σε σχήμα κορδονιού. Βάζουμε ένα καρύδι στο κέντρο και διπλώνουμε τα δύο άκρα του κορδονιού, στριβοντάς τα μεταξύ τους. Παίρνουμε λίγη ζύμη, πλάθουμε μικρά επτά κορδόνια και τα βάζουμε ανά δύο σε σχήμα σταυρού πάνω σε κάθε καρύδι. Ψήνουμε στους 200 βαθμούς Κελσίου για 20 λεπτά περίπου.

Τα «Λαζαράκια» τα έφτιαχναν το Σάββατο του Λαζάρου και τα έδιναν στα παιδιά.
και φυσικα σας χρωσταω το 2ο μερος για την πασχαλια....αλλα θα το βρουμε στην πορεια.
posted by Εύα at 2:57 μ.μ. 3 comments

Τετάρτη, Απριλίου 01, 2009

syringa vulgaris...



σύριγγα ή πασχαλιά, ανήκει στην οικογένεια οleaceae.
Κατάγεται από το Περού και ταξίδεψε στην Ευρώπη κάπου στον 16ο αιώνα.
Το όνομα του γένους (syringa) πιθανόν προέρχεται από την ελληνική λέξη «σύριγξ».
Το όνομα του είδους, vulgaris, στα λατινικά σημαίνει κοινό.
Τα άνθη της πασχαλιάς, που θα βρείτε τον Μάιο, έχουν γεύση λεμονιού, με έντονο λουλουδένιο τόνο.
Μη δινετε σημασια,το πρωι στον Περιβολο της Παναγούδας είδα την πρώτη ανθισμένη πασχαλιά.
20 βαθμοί για,σιγά μην περιμενει το Μάιο!
Φυλλοβολος θαμνος.
Άνθη ερμαφροδιτα εχουν δλδ και αρσενικα και θηλυκα οργανα.
Γονιμοποιουνται από μελισσες και λεπιδοπτερα,προσοχη με τα εντομοκτονα,μη μεινει στειρο το φυτο.
By the way,ΠΡΟΣΟΧΗ με τα φαρμακα γενικοτερα,οι μελισσες εχουν την ταση να μεταφερουν στις τριχες των ποδιων τους υπολειμματα φυτοφαρμακων στην κυψελη με απότελεσμα να δηλητηριαζεται ΟΛΗ!
Η Πασχαλια προσελκυει γενικοτερα κάθε ειδος αγριας ζωης,ζουζουνια κι αλλα τετοια.
Προτιμα ελαφρα αμμωδη εως βαρια πηλωδη εδαφη.
Ουδετερο pH ή ελαφρα αλκαλικο αλλα μπορει να μεγαλωσει και σε πολύ αλκαλικα εδαφη.
Αυτο που δεν της αρεσει οπως καταλαβατε ειναι τα οξινα εδαφη.
Θελει ηλιο,δεν γουσταρει τη σκια και θελει υγρο εδαφος.
Αντιπυρετικο
Καλο για στοματικες πλυσεις
Τονωτικο
Ο φλοιος και τα φυλλα μασιουνταν από τα παιδια για τον πονολαιμο.
tip:υπαρχει και σε λευκο χρωμα αλλα κατοπιν εμπειριας σας λεω οτι ΔΕΝ βαζουμε λευκες και μωβ μαζι στο ιδιο βαζο γιατι μαραινονται οι λευκες ταχυστα!
posted by Εύα at 6:26 μ.μ. 10 comments